Jeżeli chcesz pozyskać więcej wiedzy na temat prowadzenia kampanii obywatelskich, zapraszamy Cię na stronę Kuźni Kampanierów. Znajdziesz na niej informacje o szkoleniach, poradnikach i narzędziach przydatnych w akcjach obywatelskich.

Rafał Górski: Kampania obywatelska, czyli co? Kampanier, czyli kto?

Mam za sobą kilkanaście lat doświadczeń związanych z prowadzeniem kampanii obywatelskich. Pierwsza, w którą się zaangażowałem jeszcze w 1996 roku, to kampania „Tiry na tory”. Z różnym natężeniem prowadzona jest do dziś. Z kolei jedna z ostatnich to kampania „Obywatele decydują”.

Dlaczego zostałem kampanierem? Po pierwsze dlatego, że kampania obywatelska dobrze rezonuje z moim charakterem obywatela-wojownika. Po drugie dlatego, że zawsze stałem po stronie słabszych, a kampania obywatelska ma takie właśnie zadanie. Po trzecie, bo kampania obywatelska to dobre połączenie służby i przygody.

W 2012 roku powołaliśmy do życia „Kuźnię Kampanierów” (KK) – pierwszą polską szkołę dla osób prowadzących kampanie obywatelskie. Odbyły się dwa intensywne kursy połączone z kilkumiesięcznym wsparciem coachingowo-mentoringowym. Wydaliśmy książkę „Jak wygrywać kampanie” Chrisa Rose’a i poradnik „Kuźnia Kampanierów 1”. Zorganizowaliśmy kongres dla społeczników i aktywistów.

W trakcie tych lat często słyszałem pytania: „Co to jest kampania obywatelska?”, „Kto to jest kampanier?”. Poniżej próba odpowiedzi. Odpowiedzi, które rodzą kolejne… pytania.

Co to jest dobro wspólne? To dobro, z którego wszyscy korzystamy lub możemy korzystać. Przykładowo, w naszej Konstytucji czytamy: Rzeczpospolita Polska jest dobrem wspólnym wszystkich obywateli. Dobro wspólne to czyste powietrze i cisza. Puszcza Białowieska i Tatry. Telewizja i radio publiczne. Ławka w parku i boisko.

Jakiej władzy kampania rzuca wyzwanie? Władzy formalnej (na przykład rządowi, burmistrzowi) i nieformalnej (na przykład biznesowym grupom interesu).

Jak zmienia się układ sił? Słabsi stają się mocniejsi, a mocniejsi stają się słabsi.

Kampanie obywatelskie wymagają „długiego marszu”. Nie są akcyjne. Najczęściej trwają kilka lub kilkanaście lat. Rzadko kilka lub kilkanaście miesięcy.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że kampania obywatelska nie jest edukacją. Dlaczego? Bo edukacja wymaga pogłębiania świadomości obywateli na dany temat. Kampania obywatelska wymaga przede wszystkim mobilizacji obywateli do działania. Edukacja wymaga refleksji, studiów i dyskusji. Kampania wymaga emocji, odwagi i czynu. Edukacja wymaga nacisku na problem. Kampania wymaga nacisku na zmianę problemu.

Kampanier to osoba prowadząca kampanię obywatelską. Gdybym miał spisać 7 przykazań kampaniera, wyszłaby z tego taka lista:

1. Zaczynaj zmianę świata od siebie.
2. Rozwijaj inteligencję emocjonalną.
3. Bądź świadomy swoich mocnych stron.
4. Interesuj się polityką, zanim ona zainteresuje się Tobą.
5. Rozwijaj umiejętności w zakresie analizy układu sił, w szczególności analizy aktorów, którzy kryją się za kulisami.
6. Doskonal się w sztuce czytania ze zrozumieniem, pisania „przyczepnych” tekstów i mówienia przez tubę.
7. Ważniejsze jest, żebyś znał odpowiedź na pytanie „Jak wygrywać kampanie?” niż na pytanie „Jak prowadzić kampanie?”.

Zapraszam do dyskusji. Chętnie wsłucham się w głosy konstruktywnej krytyki, bo moje rozumienie kampanii obywatelskiej i roli kampaniera ewoluuje z każdym kolejnym rokiem na froncie.☺

Rafał Górski
Prezes Instytutu Spraw Obywatelskich